Bir paket BIM alamazsınız...

Sektörümüzde bir çok kişinin yanlış bildiği veya farkında olmadan yanlış tarif ettiği bir tanımlama var. BIM bir yazılım kullanmak veya 3 boyut modelleme yapılması olarak tarif edilmektedir. Fakat BIM sadece 3 boyutlu modelleme yazılımı kullanmak değildir aynı zamanda yeni bir düşünme yolunun  uygulanmasıdır. Diğer bir tarif ile;  BIM tek bir kaynak dosyada akıllı nesneler içeren bir tesisin sanal modellemesidir ve ekip üyeleri arasında paylaşıldığı zaman, iletişim ve işbirliğini arttırmayı amaçlar.

Dolayısı ile sadece 3 boyutlu modelleme yapmak değil, bu modelleme yapılırken ihtiyaç duyacağımız bilgileri içeren akıllı nesnelerin kullanılması gerekmektedir. Ayrıca departmanların sanal modellemeyi aynı model üzerinde çalışıyor olması ve iletişim ile işbirliğini arttırıyor olması esastır. Günümüzde sektörümüzde kullanılan iş akışlarında departmanlar arası iletişimin ve işbirliğinin arttırılmasının ne kadar önemli bir ihtiyaç olduğu su götürmez bir gerçektir.

http://www.procs.com.tr/

BIM sistemine geçmek isteyen firmalar veya projelerin kullanacağı yazılımdan önce çalışma sistemlerindeki değişikliği kabul etmeleri gerekmektedir. Piyasada BIM süreçlerinde kullanılabilecek bir çok yazılım mevcuttur fakat BIM diye bir yazılım yoktur. BIM süreçlerine uygun olan yazılımları kullanıyor olmak tek başına BIM sisteminin uygulandığı anlamını taşımamaktadır. Bu yazılımların BIM süreçleri ve anlayışı çerçevesinde kullanılması ancak verimli bir BIM uygulamasını ortaya çıkaracaktır.

Bu nedenle BIM ürün paketi veya BIM yazılımı diye bir yazılım yoktur. Ancak BIM sistemine uygun yazılımlar vardır, BIM sistemi ise bu yazılımları kullanarak çalışma sisteminizde ve süreçleriniz deki değişikliği tarif etmektedir. 3 boyut modelleme için, metraj alınması için, iş programı görselleştirmesi için, koordinasyon için ve hatta işletme için birçok yazılım alıp kullanabilirsiniz ve bunlar BIM sistemine hizmet edeceklerdir. Ama ne zaman BIM süreçleri dahilinde çalışmaya başlarsanız, o zaman gerçekten BIM sisteminin faydalarını görüyor olacaksınız.

http://www.procs.com.tr/

Sadece yazılımları kullanmak ve BIM sistemine geçmeyi, süreçleri doğru tarif ederek, kabul etmek de yeterli olmayacaktır. Sürekli olarak bu sistem dahilinde üretim yapıyor olmak ve iyileştirici faaliyetlerde bulunmak gerekecektir. Ayrıca teknolojiden direk etkilenen bir sistem olduğundan dolayı sürekli olarak kendinizi, firmanızı ve sisteminizi güncel tutmanız ve geliştirmeniz gerekecektir.

Bir makalede okuduğum çok güzel bir benzetme vardı, onu sizler ile paylaşmak istiyorum. BIM sistemine geçmek spor salonuna üye olmaya benzer. Sadece üye olarak hiç bir faydasını göremezsiniz ve hatta para kaybedersiniz. Ne zaman ona vakit ayırır, spor salonuna düzenli gider ve geliştirmeye çalışırsınız o zaman faydasını görebilirsiniz. Aynı BIM sistemindeki gibi, sadece para ayırarak değil zaman ve geliştirici faaliyetlerde bulunmadıkça BIM sisteminin faydalarını göremezsiniz.

Üzgünüm, bir paket BIM satılmıyor... 

BIM, İnşa için Dizayn / Dizayn için İnşa

BIM’ in bir program olmadığından ve bir süreci tarif ettiğinden, hatta kullanıcıların iş yapış yöntemlerini değiştirdiğinden sıklıkla bahsediyoruz.  Bu tarifi biraz daha anlaşılır yapmak için BIM süreçlerinin çalışanların hedeflerini nasıl etkilediğinden bahsetmek gerekiyor.

CAD  ile 2 boyutlu veya 3 boyutlu dizayn yapılan sistemlerde kullanıcıların ana amacı doküman üretmek üzerine kuruludur. CAD ile çalışanlar kat planları, asma tavan planları, kesitler, görünüşler veya metraj tabloları gibi çeşitli dokümanları üretmek üzerine çalışırlar. Doküman üretmek üzerine yapılan bu çalışmada, sektörün vazgeçilmezi olan revizyonların ortaya çıkması ile hazırlanmış olan ilgili bütün dokümanların ayrı ayrı revize edilmesi gerekmektedir. Dolayısı ile bu sistemde İnşa için Dizayn yapılmaktadır.

BIM sisteminde kullanıcın amacı içinde gerekli bilgileri içeren sanal bir modeli yaratmak üzerine kurulmuştur. Dolayısı ile üretilmesi gereken dokümanlar üzerinde değil, asıl ürün olan inşanın bir dijital bir modeli üzerinde çalışılmaktadır. Gerekli dokümanlar ise bu modelin üzerinde yer alan bilgilerden programlar aracılığı ile sadece modele farklı açılardan bakılarak oluşturulabilmektedir. Günümüzde çok moda olan “tek tuşla” bu dokümanlar ( planlar, kesitler, görünüş, metraj ve çok daha fazlası)  model üzerinden elde edilebilmektedir. Revizyonların olması durumunda ise, sadece tek bir model üzerinde değişiklik yapılması diğer bütün dokümanlarda veya dokümanların herhangi birinde yapılacak değişiklik diğer bütün dokümanlar güncelleşmektedir. Dolayısı ile bu sistemde Dizayn için İnşa yapılmaktadır.

http://goolier.com/index.php/2009/05/bim-the-new-cad/

İnşa için Dizayn yapılmasından Dizayn için İnşa yapılmasına geçilmesi, yani doküman üretmek yerine gerçek ürün olan tek bir İnşa modeli üzerinde çalışılması sadece verimi  arttırmakla kalmayıp aynı zamanda departmanlar iletişim seviyesini yükseltmektedir.

BIM süreci CAD den daha çok zaman alıyor mu ?

Dünyada çok hızlı bir şekilde BIM yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Hatta birçok ülkede devlet tarafından desteklenmekte veya mecbur tutulmaktadır. Uluslararası pazarda faaliyet gösteren firmalarımız BIM ile karşılaşmaya başladılar bile. Bu gelişmelere paralel olarak ülkemizde de BIM daha çok konuşulur olmaya başladı. En çok konuşulan ise “3 boyutlu modelleme 2 boyutlu çizime göre daha çok zaman alıyor.” veya “Bu kadar küçük bir proje için 3 boyut modelleme yapmam gerekiyor mu ?” oluyor.

İlk olarak bir yanlış anlamayı önlemek istiyorum, birçok kullanıcı tarafından, gerek ülkemizde ve gerekse uluslararası pazarda, BIM’ in sadece 3 boyutlu modelleme olduğu düşünülmektedir. Akıllı parçalar kullanılarak yapılacak olan 3 boyutlu modelleme BIM’ in sadece başlangıcıdır ve BIM, 3 boyutlu modelleme yapılmasından çok daha fazlasıdır. Daha sonraki yazılarımda BIM’ in kapsamını detaylı anlatmaya çalışacağım.

Kullandıkları programlar hakkında aynı bilgi seviyesine sahip kullanıcılar arasında bakıldığında BIM, CAD den daha fazla zaman almamaktadır. Bu yanılgının sebebi BIM’ in en çok zaman gerektirdiği sürecin CAD den farklı olmasıdır. Aşağıda Graphisoft firmasının sayfasından alınan grafik bunu çok güzel açıklamaktadır. BIM ile yapılacak modelleme için harcanacak zaman, projenin başında dizayn süreçlerinde daha fazla olacaktır. Grafikte ayrıca öngörülen CAD ile harcanan toplam zamanın %50-%80 mertebesinde daha az zaman harcanarak BIM uygulanabileceği yönündedir.

www.graphisoft.com/archicad/open_bim/about_bim/

Dizayn sürecinde projede yer alacak disiplinlerin beraber çalışmasını ve gerekli koordinasyonun bu süreçte yapılmasını hedefleyen BIM için dizayn süreçlerinde CAD sistemine göre daha fazla zaman harcanması gerekmektedir. Fakat dizayn sürecinin BIM ile başarı olarak tamamlanması durumunda projenin ilerleyen süreçlerinde CAD sistemine göre daha az zaman harcanması yeterli olacaktır. Dolayısı ile harcanacak toplam zaman olarak bakıldığında projenin bütününde fark oluşmamaktadır. Hatta iddia edilene göre daha kısa sürelerde tamamlamak mümkündür.

Benzer sürelerde yapılacak BIM ve CAD hizmetlerinin sonunda üreteceği veriler olarak bakıldığında, BIM ile CAD den alamayacağımız proje için yararlı (Metraj, Koordinasyon, Çakışmaların önlenmesi, Planlama entegrasyonu vb.) bir çok bilgi nedeni ile avantajı ortadadır. Projelerin büyüklüklerinden bağımsız olarak, eğer kullandıkları programlar hakkında eğitimli personeliniz var ise, BIM’ in uygulanmasının zaman kaybı olmak yerine projeye her aşamasında katkı sağlayacak bir sistem olarak bakılmasının doğru olacağını düşünüyorum.

Sonuç olarak eğer eğitimli personeliniz var ise BIM, CAD’ den daha uzun zaman almamakta ve sadece farklı süreçlerde zaman harcanmasını gerektirmektedir. Projelerinizin büyüklüğünden bağımsız olarak BIM size CAD sistemine göre çok daha fazla faydalı bilgi sağlayacaktır.

Katar 'da BIM kullanımı

2022 yılında FIFA Dünya Kupasına ev sahipliği yapmaya hazırlanan ve bu konuda büyük yatırımların yapıldığı Katar' da BIM uygulamaları konusunda güzel bir yazıyı sizlerle paylaşmak istiyorum.

Yazıda bahsedilen geçen sene Temmuz ayında Qatar Foundation tarafından 2 İngiliz Profesöre BIM kullanılarak projelerde milyar dolarlık tasarruf yapılması için  900.000 USD bütçe ayrıldığı bilgisi gerçekten dikkat çekici.

Qatar's Next Top Model

Başarılı BIM için Doğru Malzeme

BIM sisteminin başarılı olarak işlemesi için ilk gerekli olan doğru bir modelin yapılmasıdır. Yapılan modelleme ne kadar doğru ise ve ne kadar kullanılabilir bilgiler içerirse BIM sisteminin diğer aşamaları daha doğru çalışacaktır. Modellemenin doğru olarak yapılması da ancak kullanılacak olan malzemelerin doğru olması ile mümkündür.

Günümüzde birçok uluslararası üretici ürünlerinin 3D modellerini yayımlamaktadırlar. Bunlar çeşitli formatlarda internet üzerinden ücretsiz olarak temin edilmektedir. Üreticiler tarafından yayınlanan bu modeller, ürünleri hakkında detaylı bilgiler, metraj alınmasında, teknik hesaplamalarda veya satınalma aşamasında faydalı olan bilgiler içermektedir. En önemlisi doğru ölçüleri ile yapılan bu modeller gerek çakışmaların tespitinde ve gerekse modelin tümünün doğru olmasında önem taşımaktadır.

Dünyada giderek yaygınlaşan ürünleri hakkında BIM modellerini yayınlama konusu ülkemiz üreticileri tarafından henüz yeterli ilgiyi görmediği düşüncesindeyim. Üreticilerimizin ürünleri hakkında zaten hazır olan ve kısa çalışmalar ile yayınlanabilecek birçok modelleme bilgisini paylaşmıyor olması modelleme aşamasında yabancı marka ürünlerin kullanılması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.

Üreticilerin en iyi reklam araçlarından biri olarak kullanabilecekleri ürünlerinin BIM modellerinin projelerde yer alması için yapacakları yatırım da çok düşük seviyededir. Mevcut teknik resimlerinin basit çalışmalar ve doğru bilgiler ile BIM modeline çevrilip internet üzerinden kullanıma açılması ürünlerinin beklenmedik bir reklam pazarına açılması demek olacaktır.

Dünyada gerek dizayn firmaları ve gerek üretici firmalar arasında çok yaygın olarak kullanılan bu model paylaşımının artık ülkemizde de yaygınlaşması gerektiğini düşünüyorum. Hızla ilerleyen sektörümüzün uluslararası standartları yakalayabilmesi için bu artık olmaz ise olmazımız. Bu noktada dizayn firmalarımıza da üretici firmaları bu konuda desteklemek ve BIM modellerini üretmek konusunda zorlaması gerektiği düşüncesindeyim.

Dizayn firmalarının bu konudaki destek ve baskılarının çok etkili olacağı düşüncesindeyim. Örnek olarak geçen ay içinde Victaulic firmasının gerek Belçika ve gerekse Amerika ofisleri ile yaptığımız görüşmeler sonucunda eksik olan bazı BIM modellerinin sitelerine eklenmesini desteklediğimi ve birazda sebep olduğumu gördüm.

Dünyada BIM konvoyu yola çıktı, bizlerin gerek dizayn gerekse üretici firmalarımız ile en kısa sürede bu konvoya katılmamız gerekiyor. 

Avrupa Parlamentosu 28 AB Üyesi Ülkede BIM Kullanılmasını Destekliyor

Avrupa Parlamentosu 2016 yılına kadar BIM kullanılmasının AB üyesi ülkelerde yaygınlaştırılması için destek verdiğini açıkladı. İngiltere, Danimarka, Finlandiya ve Norveç devlet tarafından finanse edilen projelerde BIM kullanılmasını halihazırda talep ediyor.

Darısı ülkemize....

Konu ile ilgili makaleye aşağıdaki link den ulaşabilirsiniz.

European Parliament Directive to Spur BIM Adoption in 28 EU Countries